πανηγύρια,τοπικά τραγούδια, εκκλησίες & έθιμα

ΝΑΟΣ  ΤΩΝ ΠΑΜΜΕΓΙΣΤΩΝ ΤΑΞΙΑΡΧΩΝ

Στο κέντρο του χωριού βρίσκεται ο τρίκλυτος ενοριακός ναός των παμμεγίστων ταξιαρχών. Ανεγέρθη και κτίστηκε εκ βάθρων φιλότιμων δαπάνη των ενχωριων και ετέρων φιλευλαυων Χριστιανών και εγκαινιάστηκε υπό του πανιεροτάτου Αγίου Μηθύμνης κυρίου Ιακώβου του εκ μολύβου.

       Πρωτομάστορας της ήταν ο Ανεμοτησιος κάλφας, Καρεκος.Οι εικόνες, το τέμπλο φιλοτεχνήθηκαν την ίδια χρονιά το1834 από τον επώνυμο Αγιογράφο Κυριαζη ενώ το καμπαναριό κτίσθηκε αργότερα το 1870. Ένας εντυπωσιακός αυλοτυχος αγκαλιάζει την εκκλησία σαν

   ΑΓΙΟΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ

Ανεβαίνοντας το δρόμο προς τον προφήτη Ηλία υπάρχει το λιθόχτιστο εκκλησάκι του Αγίου Δημητρίου μέσα σε ένα καταπράσινο δασός. Το εκκλησάκι δημιουργήθηκε το 1978 . Στο προαύλιο του ναού γίνονται διάφορες θρησκευτικές εκδηλώσεις,

κάστρο.

ΑΓΙΟΣ ΛΟΥΚΑΣ

Λίγα μέτρα κάτω από τον ιερό ναό παμμέγιστον ταξιαρχών υπάρχει το νεόχτιστο και λιθόχτιστο εκκλησάκι του Άγιου Λουκά της Κριμαίας. Το εκκλησάκι δημιουργήθηκε το καλοκαίρι του 2011 με δωρεά. Η μνήμη του γιορτάζεται στις 10-11 Ιουνίου με πανηγυρικό εσπερινό και αγρυπνία.

ΝΑΟΣ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΣΤΕΦΑΝΟΥ

Μακριά από τους τουριστικούς δρόμους, σ’ ένα υπήνεμο πανέμορφο λιμανάκι διασώζεται το ξωκλήσι του Αγίου Στεφάνου. Έστω και λησμονημένο δεν παύει να είναι το αντιπροσωπευτικότερο δείγμα βυζαντινής αρχιτεκτονικής ίσως σ’ ολόκληρη την Ελλάδα. Μπορεί να είναι μικρό σε μέγεθος αλλά πληροί όλες τις προϋποθέσεις ενός ναού κανονικών διαστάσεων και ρυθμού βυζαντινού: Τρία κλίτη, ιερό με Πρόθεση και Διακονικό, εσωνάρθηκα και εξωνάρθηκα, τρουλαία σταυρεπίστεγη, και όλα αυτά δέκα χιλιόμετρα απ’ το Μανταμάδο, στην παραλιακή περιοχή Αγίου Στεφάνου.

Είναι πραγματικά περίεργο πως κοντά στη θάλασσα βρέθηκε ο ναός του πρωτομάρτυρα Αγίου Στεφάνου, εκεί όπου περίμενε κανείς έναν θαλασσινό άγιο 

Πολλοί στηριζόμενοι στην παράδοση για να δώσουν απάντηση στο ερώτημα, τοποθετούν το κτίσμα γύρω στο 1222 - 1224.....Όταν οι Σαρακηνοί πειρατές αγκυροβόλησαν στην παραλία για να ληστέψουν τους γύρω συνοικισμούς, κατατροπώθηκαν στην τοποθεσία που σήμερα ονομάζεται Τρούπια από τα παλικάρια των γύρω συνοικισμών. Κυνηγημένοι έφτασαν στην παραλία όπου είχαν αφήσει τα πλοία, οι ντόπιοι όμως είχαν προφτάσει να εξοντώσουν τη φρουρά των πλοίων και να κάψουν τα Σαρακηνά πλοία. Παγιδευμένοι πλέον οι Σαρακηνοί εξοντώθηκαν. Για να ευχαριστήσουν το Θεό οι κάτοικοι της παραλίας έχτισαν το ναό στο σημείο της νίκης προς τιμή του πρωτομάρτυρα Στεφάνου.

Σήμερα εκτός απ’ την εκκλησία του Αγίου Στεφάνου, στην περιοχή λειτουργούν συγκροτήματα από θερινές κατοικίες – εργαστήρια αγγειοπλαστικής.

Το πανηγύρι του Αγίου Στεφάνου γίνεται κάθε χρόνο στις 2 Αυγούστου και συγκεντρώνει πλήθος προσκυνητών. Στην εικόνα του Αγίου ακόμα και σήμερα υπάρχουν αφιερώματα που αναπαριστούν ασημένια και επίχρυσα στέφανα, γιατί ο Άγιος Στέφανος από τους κατοίκους του Μανταμάδου είναι ο άγιος του στεφανώματος και πολλά τραγούδια τραγουδιούνται την ημέρα της γιορτής του

ΠΡΟΣΚΥΝΗΜΑ ΤΟΥ ΤΑΞΙΑΡΧΗ

Πασίγνωστος είναι ο Μανταμάδος  για το μεγάλο προσκύνημα του Ταξιάρχη του. Η εκκλησία του Αγίου βρίσκεται σε μικρή απόσταση απ' το χωριό, σ' ένα ανοιχτό, ολόφωτο χώρο από ελιές και πεύκα. Ο αρχικός ναός χτίστηκε πριν από το 1700. Το 1879 ανοικοδομήθηκε εκ βάθρων. Το εικόνισμα του Αγίου είναι ανάγλυφο, κατασκευασμένο από άγνωστο υλικό. Ο θρύλος αναφέρει ότι το φιλοτέχνησε ένας μοναχός, από πηλό και αίμα. Στην περιοχή υπήρχε παλιό μοναστήρι. Σε μια επιδρομή τους Σαρακηνοί πειρατές έσφαξαν τους μοναχούς. Γλίτωσε μονάχα ένας που είχε σκαρφαλώσει στη στέγη. Οι Αγαρηνοί τον κυνήγησαν. Αλλά όταν τον πλησίασαν είδαν μπροστά τους να έρχεται μια μανιασμένη θάλασσα που απειλούσε να τους καταπιεί. Τρομαγμένοι άφησαν τον καλόγερο και έφυγαν. Ο μοναχός, που απέδωσε τη σωτηρία του στον Ταξιάρχη, μάζεψε πηλό και με το αίμα των σκοτωμένων συνάδελφων του έφτιαξε το εικόνισμα του Αγίου.

Ο Ταξιάρχης είναι ο προστάτης Άγιος της περιοχής αλλά και όλης της Λέσβου. Ιδιαίτερα τον σεβόταν οι Τούρκοι για τα πολλαπλά του θαύματα. Φορούσε σιδερένια παπούτσια και έτρεχε παντού να προστατεύσει τους χριστιανούς. Η μορφή του εβένινου εικονίσματος πείθει ότι είναι έργο μιας φλογερής πίστης, ενός απλού ανθρώπου. Το σκοτεινό πρόσωπο είναι γεμάτο δύναμη καθώς προβάλλει μέσα απ' το αστραφτερό ασημένιο πλαίσιο. Ο Ταξιάρχης του Μανταμάδου είναι το μοναδικό ανάγλυφο, εικόνισμα της Λέσβου. Ακόμα και σήμερα οι προσκυνητές τρέφουν ανάμεικτα συναισθήματα για αυτή τη μοναδική εικόνα. Άλλοτε αντικρίζουν το πρόσωπο του Αγίου πολύ άγριο και απόμακρο και άλλοτε πολύ ήρεμο και οικείο, πιστεύοντας ό,τι κατά αυτό τον τρόπο ο Άγιος προσπαθεί να τους περάσει διάφορα μηνύματα.

Στην εκκλησία του Αγίου φυλάγεται, σαν εθνικό και θρησκευτικό κειμήλιο, ο αρχιερατικός σάκος του εθνομάρτυρα Οικουμενικού Πατριάρχου Γρηγορίου του Ε. Τον σάκο αυτό αγόρασε σε δημοπρασία ο μανταμαδιώτης μητροπολίτης Πορφύριος Φωτιάδης ο οποίος κατά τον απαγχονισμό του Πατριάρχη ήταν Πρωτοσύγκελος των Πατριαρχείων. Μετά τον θάνατό του οι συγγενείς του τον δώρισαν στο Προσκύνημα. Υπάρχουν ακόμα, παλιό χρυσοκέντητο επιτραχήλιο του 1656, παλιά ευαγγέλια και εκκλησιαστικά βιβλία. Ανάμεσα στις εικόνες του ναού, αρκετές είναι του 16ου αιώνα. Η πηγή απ' την οποία αναβλύζει τα αγίασμα, θεωρείται απ' τις πιο αρχαίες της Λέσβου. Στο προσκύνημα υπάρχει και ο τάφος του μητροπολίτου Πορφύριου με εντοιχισμένη πλάκα.

 ΠΑΝΗΓΥΡΙ ΤΟΥ ΤΑΞΙΑΡΧΗ

 Το πανηγύρι του Ταξιάρχη γίνεται την Κυριακή των Μυροφόρων και παίρνει μεγάλη θρησκευτική λαμπρότητα, ενώ συνδέεται και με το αρχαιολατρικό έθιμο της ζωοθυσίας. Πρόκειται για την τελετουργική σφαγή του ταύρου αφότου ευλογηθεί από τον παπά, ενώ στους αποθηκευτικούς χώρους του μοναστηριού προετοιμάζεται το παραδοσιακό «κισκέκ(ι)».

Όλη τη νύχτα μαγειρεύεται μέσα σε μεγάλα καζάνια υπό τους ήχους τραγουδιών το «κισκέκ» (βρασμένο κρέας κοπανισμένο με σιτάρι και κύμινο), το οποίο το επόμενο πρωί μοιράζεται στους κατοίκους της περιοχής και τους προσκυνητές. Κομβικό σύμβολο του πανηγυριού είναι - εκτός από τον ταύρο και το άλογο. Τα άλογα κοσμούνται περίτεχνα και στο πλαίσιο του πανηγυριού διοργανώνονται ιπποδρομίες με παλλεσβιακή συμμετοχή.

 

Πανηγύρι του προφήτη Ηλία

Στης 18-19-20 Ιουλίου πραγματοποιείται στη Πελόπη το τριήμερο πανηγύρι

Του  προφήτη Ηλία . Το εκκλησάκι του προφήτου βρίσκεται στη κορυφή

Του λεπετύμνου με θέα όλο το νησί . Το εκκλησάκι χτίστηκε το 1966

Με τον τότε εφήμερο παπα Στρατή και με τη βοήθεια όλων των κατοίκων

 Οι εκδηλώσεις του πανηγυριού ξεκινούν στις 18 Ιουλίου με περιφορά της εικόνας του αγίου από ιππείς στο χωριό καθώς επίσης και ενός ταύρου που

Θα σφαχτεί την άλλη μέρα για την ετοιμασία του παραδοσιακού κισκέκ.

Στις 19 Ιουλίου το βράδυ ξεκινάει γλέντι στη πλατεία του χωριού

με όλους τους κατοίκους καθώς και από ολόκληρο το νησί είτε με άλογα είτε

με τα πόδια θα ανέβουν στο εξωκλήσι  τα χαράματα της 20ης Ιουλίου για να προσκυνήσουν την εικόνα του προφήτου. Τα ξημερώματα θα πραγματοποιηθεί

η θεια λειτουργία και στη συνέχεια θα μοιραστεί το παραδοσιακό κισκέκ.

Νωρίς το βράδυ στο χωριό αρχίζει ένας διαγωνισμός ομορφιάς αλόγων.

Άλογα από το χωριό άλλα και από άλλα μέρη του νησιού φτάνουν για να λάβουν  μέρος. Στο τέλος του διαγωνισμού ο κόσμος πηγαίνει στα καφενεία του χωριού

Όπου το γλέντι συνεχίζεται μέχρι το πρωί.

 

 

ΠΑΝΗΓΥΡΙ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΠΕΤΡΟΥ ΚΑΙ ΠΑΥΛΟΥ

 Ένα από τα πανηγύρια του χωριού είναι το πανηγύρι των Αποστόλων Πέτρου και Παύλου που γιορτάζεται στις 28-29 Ιουνίου. Την παραμονή του πανηγυριού φτιάχνεται το παραδοσιακό κισκέκ όπου θα μοιραστεί στα καφενεία του χωριού για να δοθεί σε όλους όσους είναι εκεί. Το ίδιο βράδυ το γλέντι ξεκινά στο χωριό όπου γεμίζει με πολύ κόσμο από όλο το νησί. Το πρωί της άλλης μέρας πραγματοποιείται θεια πανηγυρική λειτουργία στον ιερό ναό παμμεγίστων ταξιαρχών στο κέντρο του χωριού όπου υπάρχουν οι εικόνες των Αγίων Αποστόλων. Το ίδιο βράδυ ακολουθεί γλέντι στη πλατεία του χωριού. 

 Παναγιά η σκιάρα

Αν επισκεφθείτε τον Μανταμάδο μην παραλείψετε να πάτε στο εξωκλήσι της Παναγίας της Σκιάρας. Βρίσκεται στην άκρη του χωριού και χτίστηκε το 1972 από τον πάτερ Στρατή Δήσσο.

  Ο μύθος λέει πως η εικόνα της Παναγίας βρέθηκε κάτω από μία συκιά (γι’ αυτό και ονομάστηκε Σκιάρα) από έναν κάτοικο του χωριού. Χτίστηκε με χρήματα που δόθηκαν από τους κατοίκους του χωριού. Το οικόπεδο δόθηκε ύστερα από δωρεά του Σ.Μιχαηλάρη και χτίστες ήταν ο Π.Μπαλής και ο Α.Στέκας με εργάτη τον Δ.Τσακίρη, και αγιογράφος ένας στρατιωτικός ονόματι Θανάσης. Εγκαινιάστηκε στις 21 Μαΐου 1974 από το Μητροπολίτη Ιάκωβο με λείψανα του αγίου Ιγνατίου, του αγίου Ραφαήλ και της αγίας Παρασκευής. Κανονικά γιορτάζεται την ημέρα της Παναγίας αλλά δεν λειτουργείται γιατί είναι μικρή κι έτσι λειτουργείται ο Άγιος Βασίλης.

  Αν και θεωρείται θαυματουργή δεν έχει πραγματοποιηθεί κάποιο θαύμα. Αλλά το πραγματικό θαύμα είναι πως σε μια τόσο δύσκολη εποχή κατάφερε να χτιστεί πολύ γρήγορα.

ΕΘΙΜΟ ΤΟΥ ΠΑΣΧΑ ΣΤΗ ΠΕΛΟΠΗ

 Την μεγάλη σαρακοστή αρχίζει το μάζεμα των ξύλων από τους νέους του χωριού.  Κυρίως τα σαββατοκύριακα νέοι πηγαίνουν στους λόφους γύρω από το χωριό και μαζεύουν κορμούς δέντρων που το μεγάλο Σάββατο θα τους στήσουν έξω από την εκκλησία των Παμμεγίστων ταξιαρχών για να ανάψουν μια μεγάλη φωτιά. Το έθιμο αυτό κρατά από χρόνια και πάρα πολλοί είναι αυτοί που έρχονται να το δουν. Αυτό το έθιμο κρατά από τα χρόνια της τουρκοκρατίας όπου οι χριστιανοί για να αποφύγουν την λεηλασία της εκκλησίας από τους μουσουλμάνους το βράδυ της Αναστάσεως έβαζαν γύρω από την εκκλησία μεγάλα ξύλα, τα λεγόμενα κουτούκια..

    Την ημέρα της Αναστάσεως πολλοί ρίχνουν είτε με όπλα είτε με αυτοσχέδιες κροτίδες για να τιμήσουν την Ανάσταση του Χριστού.

 ΕΘΙΜΟ ΤΩΝ ΦΩΤΩΝ ΣΤΟΝ ΜΑΝΤΑΜΑΔΟ

Παραμονή των φώτων τα αγόρια βγαίνουν τα μεσάνυχτα και λένε τα κάλαντα των φώτων στα σπίτια.. Οι κάτοικοι του χωριού ξυπνάνε όταν ακούν τις φωνές των παιδιών και βγαίνουν στις πόρτες για να τους  κεράσουν και να τους δώσουν χρήματα.. Τα λόγια των καλάντων είναι τα εξής:

ΤΡΑΓΟΥΔΙ ΤΩΝ ΦΩΤΩΝ

Καλήν εσπέρα άρχοντες κι αν είναι ορισμό σας χριστού την θεία βάφτιση να μπω στ’ αρχοντικό σας σήμερον είναι των Φώτων π’ αγιάζ ο κόσμος όλος και οι παπάδες περπατούν με τον σταυρό στο χέρι και μες τα σπίτια μπαίνουνε και λεν τον Ιορδάνη βοήθεια να χουμε  το Χριστό το μέγα Ιωάννη.

 

Στη Γαλιλαία ήτανε κι ήρθε στον Ιορδάνη δια να λάβει βάφτισμα από τον Ιωάννη.

Εγώ είμαι δούλος Χριστέ και πώς να σε βαφτίσω τα χέρια μου να μην καούν σαν το κερί να λιώσουν.

Ως ήπλωσε ο πρόδρομος το δεξιό του χέρι θαύμα μεγάλο έγινε σ’ όλη την οικουμένη.

Οι ουρανοί εσχίσθησαν και βγήκε περιστέρι.

Το άγιο πνεύμα ήτανε και ήρθε να μαρτυρήσει πως ο χριστός βαφτίζεται σ’ ανατολή και δύση.

Σήκου κυρά μ’ να στολιστείς να πας ταχιά στα φώτα που θα βαφτίσουν το Χριστό κι είναι μεγάλη δόξα.

Βάλε πανέρια κάστανα πανέρια λιφτουκάρδα κι αν έχεις και γλυκό κρασί κέρνα τα παλικάρια να πιουν να ξεβραχνιάσουνε να τραγουδούν καθάρια.

Τσι τ’ χρόν.

ΠΕΛΟΠΗ

ΚΑΚΚΑΒΑ

Η κακκαβα ειναι μια μεγαλη φωτια που εδω και παρα πολλα χρονια οι νεοι του χωριου την στηνουν εξω απο την εκκλησια το βραδυ του μεγαλου σαββατου.

Το εθιμο αυτο υπαρχει εδω και παρα πολλα χρονια στην πελοπη, ειναι ενα απο τα σημαντικοτερα εθιμα μας και απο τα εθιμα που δε μπορουν να χαθουν.

Ετσι μάυτη τη μεγαλη φωτια θυμιζουμε και ΄μεις το καψιμο του εβραιου που γινεται σχεδον σε καθε τοπο στην ελλαδα, με διαφορετικο τροπο ομως.

χριστούγεννα στο χωριό

Πάντα τα Χριστούγεννα είναι ιδιαίτερα για τα παιδιά, κάτι τα στολισμένα δέντρα, κάτι τα χρωματιστά λαμπάκια, τα κάλαντα, τα δώρα, οι διακοπές από το σχολείο, τα έκαναν την αγαπημένη γιορτή των παιδιών που αργότερα θα την θυμούνταν με μια γλυκιά μελαγχολία, όπως και όλα τα όμορφα πράγματα που ζούσαμε μικροί και τα βλέπαμε με μια διαφορετική, πιο αθώα ματιά.

Κάπως έτσι τα θυμάμαι εγώ τα Χριστούγεννα και πιστεύω και αρκετοί άλλοι μαζί με εμένα…

Δεκέμβριος κάποιας χρονιάς περασμένης, τόσο περασμένης που σχεδόν είναι ξεχασμένη η χρονιά, αλλά όχι και η γιορτή των Χριστουγέννων.
Περίπου 20 χρόνια πριν (ίσως και λίγα παραπάνω) όταν ήμουν ακόμα παιδί και ζούσα στην Πελόπη, μία Πελόπη όχι πολύ διαφορετική από την σημερινή ,( άλλωστε στα χωριά οι ρυθμοί είναι πάντα λίγο πιο αργοί), παντού στους δρόμους μύριζε το καμένο ξύλο από τις σόμπες και κάπου αναγνώριζες και την μυρωδιά από τα κάστανα που ψήνονταν σε κάποιο τζάκι. Οι δρόμοι ήταν άδειοι αφού όλοι οι συγχωριανοί μαζεύονταν από νωρίς στα καφενεία γύρω από τις φουφούδες με το κομπολόι στα χέρια και το καφεδάκι τους, που αργότερα θα έδινε την θέση του στο κονιάκ για να ζεσταθούν και λίγο αργότερα στο ούζο με τον μεζέ.
Ακόμα θυμάμαι τον Βαγγέλη τον κουρέα του χωριού να κοιτάζει στον δρόμο πίσω από την τζαμαρία του μπαρμπέρικου του, λίγο παραδίπλα από το σπίτι μου και τον Λευτέρη απέναντι να ετοιμάζει τους μεζέδες στο καφενείο του. Ήσυχες μέρες και ακόμα περισσότερο ήσυχες νύχτες….
Η εικόνα αυτή τις γιορτινές μέρες άλλαζε ελάχιστα αφού τα στολίδια έξω στους δρόμους ήταν ελάχιστα, άλλες εποχές θα μου πείτε, μόνη αλλαγή τα χρωματιστά φώτα στο δέντρο στην αυλή του κυρ-Δημήτρη και τα χριστουγεννιάτικα σχέδια στα τζάμια του παντοπωλείου του κυρ-Γιώργου, αλλαγές μικρές ασήμαντες που όμως τώρα 20 χρόνια μετά ακόμα τις θυμάμαι.
Μέσα στα σπίτια όμως η εικόνα άλλαζε…. τα Χριστούγεννα τρύπωναν σε κάθε σπίτι του χωριού σε κάθε γωνιά και άφηναν μία μαγική αίσθηση, οι καλονοικοκυρές έφτιαχναν από νωρίς τα γλυκά τους, μαφίσα (τα μελομακάρονα) και πλατσέντα ή φνίκια (οι δίπλες ) όπως τα λέμε εμείς, για να έχουν να κερνάνε τους συγγενείς και τους φίλους που θα πέρναγαν αυτές τις μέρες από τα σπίτια και για αυτούς που θα έρχονταν να κάνουν γιορτές με τους δικούς τους, τα χριστουγεννιάτικα δέντρα (μικρά συνήθως) με την απαραίτητη χάρτινη φάτνη έπαιρναν την θέση τους στο σαλόνι ή την κουζίνα και στολίζονταν με τα λαμπιόνια τους , που κάθε χρόνο θα είχαν πρόβλημα και θα μας έκαναν να αναρωτιόμαστε «αφού πέρσι άναβαν…!».
Οι μικρότεροι μέρες πριν από την ημέρα των Χριστουγέννων βρίσκαμε τα τρίγωνα μας και κανονίζαμε τις ομάδες που θα βγαίναμε για να πούμε τα κάλαντα, πάντα την μέρα των Χριστουγέννων και αφού θα τελείωνε η πρωινή λειτουργία, (ο εκκλησιασμός ήταν απαραίτητος, συνήθεια που ακόμα κρατάω), η διαδρομή που θα ακολουθούσαμε αποτελούσε ολόκληρο στρατηγικό σχέδιο αφού θα έπρεπε να ξεκινήσουμε από την Εκκλησία να περάσουμε από όλο το χωριό να καταλήξουμε κοντά στα σπίτια μας και να έχουμε περάσει πρώτοι από τα σπίτια των συγγενών μας, αφού πάντα από εκεί παίρναμε το καλύτερο μπαχτσίσι που γινόταν ακόμα μεγαλύτερο αν είχαμε και την πρωτιά.
Ολόκληρο το προηγούμενο βράδυ είμασταν υπ΄ ατμόν, καθαρίζαμε τα τρίγωνα μας που πάντα μπλέκονταν μεταξύ τους από τα δαχτυλίδια τους και τρίγωνο με χτυπητήρι γίνονταν ένα σώμα, είχαμε κατά νου και τα κάλαντα της προηγούμενης χρονιάς, πού είχαμε πάει και δεν μας άνοιξαν, πού αργήσαμε να πάμε, ποια σπίτια ξεχάσαμε, το μόνο που δεν μας απασχολούσε ήταν το αν ξέραμε τα κάλαντα, αυτό το θεωρούσαμε αυτονόητο.

Καλήν ημέρα άρχοντες κι αν είναι ορισμός σας,

Χριστού τη θεία Γέννηση να πω στ΄ αρχοντικό σας.

Χριστός γεννάται σήμερον εν Βηθλεέμ τη πόλη,

οι ουρανοί αγάλλονται, χαίρει η φύσις όλη.

Εν τω σπηλαίω τίκτεται, εν φάτνη των αλόγων,

ο Βασιλεύς των Ουρανών και ποιητής των όλων.

Κάπου εδώ κολλάγαμε και ένα και του χρόνου , χρόνια πολλά και είμασταν έτοιμοι, είχαμε φροντίσει βέβαια να το πούμε αρκετά αργά για να φαίνεται μεγάλο σε διάρκεια αλλά και για να δίνουμε και τον απαραίτητο χρόνο στις νοικοκυρές να πλύνουν τα χέρια τους (αφού τις πετυχαίναμε πάντα πάνω στην προετοιμασία του φαγητού) και να έρθουν να μας ευχηθούν.

Νωρίς  λοιπόν ξυπνάγαμε, πηγαίναμε στην εκκλησία και με το

Δι’ ευχών του παπά-Γιωργή ξεχυνόμασταν στο χωριό, ένα χωριό γεμάτο παρέες από παιδιά που με τα τρίγωνα στο χέρι σταματάγαμε σε κάθε πόρτα και ρωτάγαμε « να τα πούμε;», « να τα πείτε, να τα πείτε», ή όπως λέγαμε τότε στο χωριό «θεία να τα πούμη;» ,«πούτη τα, πούτη τα», πολύ σπάνια κάποιος να μην μας άνοιγε ή να μας έλεγε ότι πέρασαν άλλοι, τί στενοχώρια παίρναμε τότε, δεν μπορούσαμε να καταλάβουμε το γιατί, τι πείραζε να τα λέγαμε και εμείς;

Μέχρι τις Δώδεκα περίπου το μεσημέρι γυρνάγαμε από σπίτι σε σπίτι και τα λέγαμε, κάπου  συναντιόμασταν και με άλλες παρέες και ανταλλάσαμε τις εμπειρίες της ημέρας, ποιος μας έδιωξε, ποιος μας έδωσε μεγάλο μπαχτσίσι, ποιός όχι και το βασικότερο όλων, πόσα μαζέψαμε μέχρι αυτήν την στιγμή… είχαμε έναν άτυπο διαγωνισμό για το ποιος μάζεψε τα περισσότερα· όχι τόσο για τα χρήματα όσο για την πρωτιά, λες και μας βαθμολογούσαν για τις φωνητικές μας ικανότητες.

Αφού γυρνάγαμε σχεδόν όλο το χωριό ερχόταν και η ώρα να μοιράσουμε τα χρήματα που είχαμε μαζέψει και να κάνουμε τον απολογισμό μας, τα πήγαμε καλύτερα από πέρυσι ή όχι, άραγε είμασταν εμείς οι καλύτεροι για φέτος;

Ποιός νοιαζόταν άραγε πραγματικά για το πόσα βγάλαμε, αφού λίγη ώρα αργότερα το μόνο που συζητούσαμε ήταν το πόση ώρα γυρνάγαμε στο χωριό, (εκεί ξεκίναγε και ο δεύτερος άτυπος διαγωνισμός για το ομάδα έκανε την περισσότερη ώρα) και ποιοί μας έδιωξαν από τα σπίτια τους χωρίς να μας αφήσουν να τα πούμε. Αυτό μας έμενε τελικά· η χαρά από την μεγάλη βόλτα στο χωριό και η πίκρα της άρνησης από τους λίγους…

Όχι πολύ ώρα αργότερα βρισκόμασταν στο γιορτινό τραπέζι, λιτό αλλά γεμάτο, γεμάτο από ζεστασιά, αγάπη και θαλπωρή. Το φαγητό κάθε χρόνο αυτή την μέρα ήταν το ίδιο· αρνάκι ή κατσικάκι με χόρτα φρικασέ και ενώ δεν ήταν η μόνη μέρα που το τρώγαμε, ήταν πάντα πιο νόστιμο γιατί ήταν το χριστουγεννιάτικο, λες και τα Χριστούγεννα έπεφταν σαν καρύκευμα στα φαγητά και τους έδιναν μια άλλη ξεχωριστή γεύση.

Κάπως έτσι τα Χριστούγεννα μας αποχαιρετούσαν μετά το μεσημεριανό τραπέζι και οι ζωές μας έμπαιναν και πάλι στους καθημερινούς τους ρυθμούς…. για λίγο όμως μόνο αφού πολύ γρήγορα θα μας ερχόταν η Πρωτοχρονιά και θα μπαίναμε και πάλι στην διαδικασία των καλάντων, της βασιλόπιτας και του φλουριού (πιο πολύ αυτό μας ένοιαζε), αλλά και των δώρων που θα μας έφερνε ο Άγιος Βασίλης….